15 maart / Arjan Reinders

Vier vragen aan Maren E. Bjørseth

Maren E. Bjørseth (1984, Noorwegen) studeerde Regie aan de Theaterschool Amsterdam, en regisseert zowel in haar geboorteland als in Nederland. Edward Albee’s In wankel evenwicht is het derde project dat Bjørseth realiseert in het kader van ITA-2, het platform voor de ontwikkeling van regietalent. Eerder regisseerde ze binnen ITA-2 Een bruid in de morgen (i.s.m. Frascati Producties) en Emilia Galotti (i.s.m. Toneelschuur Producties). In wankel evenwicht is de jubileumproductie van de Toneelschuur in Haarlem, dat vijftig jaar bestaat, en exclusief daar te zien.

Waarom dit stuk?
“Ik had In wankel evenwicht lang geleden al eens gelezen. Maar toen ik op zoek ging naar voorstellingen om te realiseren in het kader van ITA-2, las ik het opnieuw. En het greep me meteen heel erg, meer dan de eerste keer. Het stuk gaat over menselijkheid, over herkenbare dingen, en het is erg grappig. Maar tegelijkertijd is er ook een diepere, existentiële laag. Het stuk stelt de vraag: wat ben je bereid te doen voor een ander? Heel actueel tegen het licht van de vluchtelingencrisis in Europa. Net als Albee’s Who’s afraid of Virginia Woolf is ook dit echt een Kammerspiel, maar in In wankel evenwicht bestaat er nog een wereld daarbuiten. De bubbel wordt af en toe een beetje doorgeprikt. Dit stuk vertelt ons iets over de wereld waarin we leven.”

In hoeverre heb je het script naar je hand gezet?
“Albee beschrijft de setting als een woonkamer. Daar hebben we een abstractere versie van gemaakt, die voorzien is van een bovenkamer. Ook dat is geen realistische ruimte, er staat geen nachtkastje of zo. En alles is open. Je ziet Harry en Edna dus ook als ze niet in de scène zitten, terwijl er bijvoorbeeld in de huiskamer over hen gesproken wordt. Albee vond dat je niet aan zijn scripts moest tornen. Als hij schreef dat je de slaapkamer niet ziet, dan moest je die niet laten zien. Ik vind natuurlijk dat dat wel kan, daar ben ik regisseur voor.”

Wat heb jij met het ‘realistisch absurdisme’ van Albee?
“De voorstelling begint als het stel Harry en Edna bij hun beste vrienden Tobias en Agnes voor de deur staan. Het enige dat ze zeggen is ‘wij zijn bang’ en ineens beginnen ze daar te wonen, in de kamer van Tobias en Agnes’ dochter Julia. Een nogal vreemde gang van zaken, die de boel enorm ontregelt, de verhoudingen flink op scherp stelt. Ik houd van stukken waarin er iets met mensen gebeurt. Eigenlijk is alles heel normaal, maar er zit een grote vaagheid in, de sfeer krijgt zelfs iets grimmigs.”

Wat is theater voor jou?
“Voor mij is theater een vrije ruimte, waar je over dingen mag nadenken, waar je dingen kunt voelen en ervaren, maar waar niet alles duidelijk hoeft te zijn. Je hoeft niet alles te begrijpen. In In wankel evenwicht heerst een onbestemde angst, en die is er natuurlijk altijd, ook in ons normale leven. We zijn bang voor van alles, het klimaat, China, Trump. Maar eigenlijk kunnen we die angst niet goed aan, en dus verstoppen we die. We willen namelijk ook gewoon leven. Dit laten zien is het beste wat theater kan doen. Uiteindelijk draait het om schoonheid en troost.”