de stille kracht
De stille kracht is een meeslepend verhaal over de misverstanden en het onbegrip tussen culturen, en ook tussen naaste familieleden. De ondergang van Otto van Oudijck maakt ons pijnlijk bewust van de onmogelijkheid om de ander volledig te doorgronden.
duur 120 minuten
taal Nederlands
Ivo van Hove over De stille kracht
‘Couperus is de meest mondiale schrijver uit onze literatuur. Hij behandelt thema’s die de Nederlandse grens ver overstijgen, de hele wereld aangaan. Op een volkomen bevrijde, niet moraliserende manier schrijft hij over zoekende en rusteloze mensen op het breukvlak van twee eeuwen. Mensen die afscheid nemen van oude zekerheden en leren omgaan met een nieuwe wereld vol vraagtekens en zonder antwoorden. Hij deinst er niet voor terug om ook de duistere kanten te laten zien die achter de façade van de beschaving schuilgaan: expliciete seksualiteit, overspel, pedofilie, incest en hysterie.
De stille kracht speelt in Nederlands-Indië, maar vertelt een verhaal dat universeel is. Centraal staat de gespannen verhouding tussen twee culturen, die onverzoenbaar tegenover elkaar staan. De stille kracht wordt doorgaans als een poëtische en mentale kracht beschouwd. Dat is ze, maar ze is vooral een kracht met een verwoestende werking.
Ik voel me aangetrokken door de ‘existentiële onrust’ – zoals Bas Heijne dat treffend verwoordde – in het werk van Couperus. Ik wil hem als een tijdgenoot op het toneel brengen, als iemand die in zijn werk de zenuwen van onze 21ste eeuw raakt.’
'Overdonderende theatermoesson' - Theaterkrant ★★★★
1900, Java. Otto van Oudijck bestuurt met daadkracht zijn gewest. Hij ziet zichzelf als de vertegenwoordiger van een superieure Europese cultuur. Hij leeft voor zijn werk. Voor de kolonie, die hij op een hoger niveau wil tillen. Dat zijn vrouw er relaties met andere mannen op nahoudt, ontgaat hem. Maar als Van Oudijck een lokale regent ontslaat wegens wangedrag, gebeuren er opeens mysterieuze dingen in zijn huis en om hem heen.
In zijn enscenering van het meesterwerk van Louis Couperus stelt Ivo van Hove de botsing van twee culturen centraal. De ene is schijnbaar open, rationeel en bureaucratisch. De andere is verholen, magisch en mysterieus. De westerling domineert en controleert, maar hij kan niet op tegen de stille kracht van het oosten die onmerkbaar alles doordringt en een trage slijtage aanricht.
-|-De slijtageslag woedt letterlijk op het toneel: de natuurelementen razen over het speelvlak in een tropische omgeving waaraan de acteurs overgeleverd zijn. In de soundtrack wordt westerse pianomuziek aangetast en verkleurd door oosterse percussie en bewerkte natuurgeluiden.
De stille kracht is een visionaire roman die de westerse cultuur als onverzoenbaartegenover de oosterse plaatst. De machtige Nederlandse kolonisator kan niet op tegen de stille kracht die onderhuids aanwezig is. De westerling domineert en controleert, maar blijkt niet in staat de kern van het oosten te raken en de Indische cultuur te overheersen. Wat rest is een machteloze westerse mens in hetIndische woud.
In de pers
'De stille kracht maakt indruk.' - Trouw ★★★★
‘bilderreich und ökonomisch, emotional und reflektiert zugleich, was übrigens auch für das sehr gute Ensemble von Schauspielern gilt’ - Deutschlandfunk
'De voorstelling is een kroonjuweel waar een criticus met eerbied over schrijft. Ende toeschouwer ongetwijfeld nablijft.' - Knack ★★★★
'overdonderende theatermoesson' - Theaterkrant ★★★★
‘In De stille kracht vond Ivo van Hove de stof voor een klassieke tragedie van het zuiverste water. Zo eentje waarin het noodlot keihard toeslaat.’ – De Standaard ★★★★
Ivo van Hove was van 2001 tot 2023 directeur van Internationaal Theater Amsterdam.
In seizoen 23|24 gaan zijn regies van The Damned, Mijn lieve gunsteling en Wie heeft mijn vader vermoord in reprise.
Cast
Barry Emond Soenario, regent van Laboewangi en Ngadijwa
Halina Reijn Leonie van Oudijck
Esther Scheldwacht De Raden-Ajou Pangeran
Eva Heijnen Doddy van Oudijck
Gijs Scholten van Aschat Otto van Oudijck
Maria Kraakman Eva Eldersma
Jip van den Dool Theo van Oudijck
Aus Greidanus jr. Frans van Helderen
Massimo Pesik Bediende
Michael Schnörr Bediende
Mingus Dagelet Addy de Luce
Rob Malasch Bediende
Dewi Reijs Oerip
Vanja Rukavina Si-Oudijck
Credits
regie Ivo van Hove
auteur Louis Couperus
bewerking, vertaling Peter Van Kraaij
scenografie, lichtontwerp Jan Versweyveld
muziek Harry de Wit
choreografie Koen Augustijnen
kostuums An D'Huys
casting advies Hans Kemna
coproductie Ruhrtriënnale
particulier producenten Joost en Marcelle Kuiper, Anda Winters
haar en grime David Verswijveren, Mirjam Venema
kostuumatelier Farida Bouhbouh, Wim van Vliet
ondersteund door Ammodo
