Vástádus eana - The answer is land

De inspiratie voor Vástáduseana / The answer is land kreeg Elle Sofe Sara door het gelijknamige gedicht dat als kunstwerk bij de Deatnu-rivier is geplaatst, op de grens van Finland en Noorwegen. Het gedicht maakt deel uit van de kunstinstallatie Kiss From the Border en bespreekt de roep om autonomie en zelfbestuur door de Sami, een van oorsprong nomadisch volk dat leeft in het gebied Sápmi, dat ook wel Sámi land wordt genoemd. Geen land in de geografische zin van het woord, maar een gebied dat het noorden van Noorwegen, Zweden, Finland en Rusland beslaat.

Het gedicht raakt de kern van de Sami-cultuur: als mens samenleven met de natuur, in connectie met de omgeving en elkaar. Dat is ook precies waar Vástádus eana / The answer is land over gaat: de verwantschap tussen mensen, met de natuur en de aarde die we delen.

Om dat idee te benadrukken beginnen de zeven vrouwelijke performers een ritueel buiten, voor het theater, waarna ze het publiek mee naar binnen bewegen. Op het toneel worden elementen van traditionele dans gecombineerd met Sami-rituelen en alledaagse bewegingen die een demonstratie suggereren. Dans en zang versterken elkaar in de voorstelling: de dansers zingen live yoiks, traditionele bergliederen, waarvan de meeste speciaal zijn gecomponeerd door yoik-zanger en -componist Frode Fjellheim.
-|-
Als choreograaf en regisseur werkt Elle Sofe Sara op het raakvlak van film, dans en theater, waarbij ze regelmatig de sociale, politieke en culturele uitdagingen van de Sami over het voetlicht brengt. Ze is een van de vier talenten in het filmmakersprogramma Talent Norge en oprichter van het Sami-kunstenaarscollectief Dáiddadállu in Guovdageaidnu, haar woon- en werkplaats.

Met Vástádus eana / The answer is land geeft Elle Sofe Sara een universele boodschap af: ‘De kracht die oprijst als we zij aan zij staan, interesseert me. Hoeveel sterker we zijn als we deel uitmaken van een gemeenschap.’

Gažaldat eana, vástádus eana
Váldit dušše maid dárbbaša
Álo álmmastit miehterávdnjái,
miehtemurrii álo njáskat
Johka ieš min šaldi
Buhtes čáhci, sáivaluohti

Land is the question, the answer is land
Only take what's needed
Scoop the water along the stream, cut the
branches along the grain
Let the river be the bridge
Clean water, the sacred song

originele cast Kajsa Balto, Julie Moviken, Olga-Lise Holmen, Sara Marielle Gaup Beaska, Emilie Marie Karlsen, Nora Svenning, Grete Daling
cast Ulla Pirttijarvi, Anna Näkkäläjärvi-Länsman, Grete Daling, Olga-Lise Holmen, Nora Svenning, Jule Moviken, Trine Lise Moe
artistiek leider, choreograaf Elle Sofe Sara
componist Frode Fjellheim
co-choreograaf Alexandra Wingate
kostuums Elle Sofe Sara, Ramona Salo
toneelbeeld Elin Melberg
lichtontwerp Øystein Heitmann
lichttechnicus Anniell Olsen
dramaturgie Thomas Schaupp
geluidstechnicus Eivind Steinholm
tourmanager Ingvild Kirkvik
-|-
hoedennaaisters Zoja Galkina, Unni Fjellheim, Sara Inga Utsi Bongo, Karen Inga Buljo Oskal, Jorunn Løkvold, Hilly Sarre
kledingnaaisters Karen Inga Buljo Oskal, Ann Mari Sara
voorstellingstitel Rájácummá / Kiss from the border doorNiillas Holmberg, Outi Pieski, Jenni Laiti
producenten Maiken Garder, Nordberg Movement, Siri Børs-Lind
partners Davvi Centre for Performing Arts, The Sámi National Theatre Beaivváš
coproducten Arctic Arts Festival, Norrlandsopraen
gefinancierd door Sámediggi, Norsk Kulturråd, Nordisk Kulturkontakt, Fond for Lyd Og Bilde, Dáiddafoanda, Sámiráđđi, Spenn
development subsidies Troms Og Finnmark Fylkeskommune, Norsk Kulturråd
video documentatie en foto's Hein Creations