Milo Rau

Rau is geen 'gewone' theatermaker, hij is theatermaker-activist. Hij werkt ook als journalist, schrijver, universitair docent, socioloog en filmmaker, en dat hoort voor hem allemaal bij 'theater maken'. Het door hem opgerichte International Institute of Political Murder (IIPM) is een vrijplaats voor het zoeken naar nieuwe vormen om een verhaal te vertellen. Vaak worden meerdere middelen rond een thema ingezet. Bijvoorbeeld een voorstelling, een documentaire, artikelen en debatten. Juist door deze aanpak is Rau een van de belangrijkste vernieuwers en gangmakers van het hedendaagse theater.

Rau (Bern, 1977) studeerde sociologie en Germaanse en Romaanse taal- en letterkunde. Na zijn studies kon hij meteen aan de slag als de jongste buitenlandcorrespondent die de Zwitserse krant Neue Zürcher Zeitung ooit in dienst had gehad. Rau was gestationeerd in Berlijn, waar hij naast zijn journalistieke werk ook theatervoorstellingen begon te regisseren en het IIPM oprichtte.

• "We should do this now! Wat veroorzaakt Milo Rau bij NTGent?' Lees hier het profiel dat Evelyne Coussens schreef over Milo Rau voor TM.

Het radicale theater van Rau viel niet zo goed bij de conservatieve Neue Zürcher Zeitung. Zijn werk bij de krant werd dan ook onhoudbaar. Op de ene pagina schreef Rau een buitenlandreportage, op de volgende pagina werden zijn voorstellingen afgekraakt. Dus nam hij ontslag en stortte zich volledig op zijn theater-, film- en schrijfwerk.

Rau is vaak controversieel. Niet omdat hij zo graag een vuurtje stookt, maar omdat hij de pijnpunten uit onze geschiedenis blootlegt. Bovendien maakt hij die onderwerpen persoonlijk; dat maakt de impact nog groter. Het knappe is wel dat zijn voorstellingen altijd toegankelijk blijven en er ook plaats is voor relativering en humor. Ze zitten erg slim in elkaar, vandaar dat recensenten vaak zijn vakmanschap roemen. Rau is ook geen cynicus; hij wil een constructieve bijdrage voeren. Een mooi voorbeeld is zijn project General Assembly, een parlement van burgers die samen zoeken naar oplossingen voor wereldproblemen.

Het werk van Rau is op zijn interessantst als hij feit met fictie vermengt om zo de geschiedenis naar het heden te katapulteren. “De denkfout bestaat erin te veronderstellen dat het Rau te doen is om een reconstructie van het verleden, terwijl het steeds gaat over wat dat verleden veroorzaakt in het heden, de emoties die het oproept bij de toeschouwers van nu.”, schreef Theatermaker.

Ter illustratie een kleine greep uit zijn oeuvre. Bijvoorbeeld het indrukwekkende project Hate Radio: Rwandese performers speelden uitzendingen na van de haatradiozender RTLMC, die in Rwanda actief bijdroeg aan de genocide van 1994. Of Breivik’s Statement, waarin Breiviks verdedigingsrede integraal werd voorgelezen. De geplande opvoering in het Vlaams Parlement werd afgeblazen na protest van rechtse politici, zij vonden het een provocatie. The Moscow Trials was de re-enactment van het schijnproces van Pussy Riot, gespeeld in Moskou, mét de aanklager die indertijd zelf de leden van Pussy Riot liet veroordelen. De rechtszaak verliep in de reconstructie strikt volgens de regels van de Russische rechtspraak. Deze keer verloor de aanklager zijn zaak. (Rau raakte er tevens zijn Russische visum door kwijt.)

Een van Rau's meest bejubelde voorstellingen is Five Easy Pieces, een voorstelling over de Dutroux, gespeeld door Belgische kinderen. Monden vielen open, memoreerde een recensent. Ja, het was heftig, maar ook integer en ogen-openend. Of neem de voorstelling waarmee Brandhaarden 2019 opent: Lam Gods, de eerste voorstelling van Rau als directeur van NTGent, geïnspireerd door het gelijknamige 15e-eeuwse altaarstuk. De Bijbelse personages worden vertaald naar hedendaagse mensen, gewone Gentenaren uit alle lagen van de bevolking.

De productie zorgde twee keer voor ophef. Vooraf omdat NTGent een jihadist zocht om de kruisvaarder te spelen. En na de première omdat er een naaktscène in zit die van dichtbij bekeken wordt door kinderen. Een van de hoofdrolspelers, de moeder van een Syriëganger, trok zich na twee voorstellingen terug onder druk van haar omgeving. (In plaats van de voorstelling aan te passen, nodigde NTGent iedereen met vragen om te komen kijken en zich zelf een mening te vormen.)

Een interessante start voor het nieuwe NTGent. Toen Rau er in 2018 aantrad als artistiek directeur, gooide hij de artistieke koers flink om. Hij wil er een echt stadstheater van maken, met beide voeten in de samenleving. Met Het Lam Gods is de eerste stap gezet. 'De voorstelling vertelt, zingt, lacht en weent. Als opening in zijn nieuwe stad verbindt Rau in één keer verleden en heden, lokaal en internationaal, onderzoek en uitvoering.'- Theaterkrant.

Kijk ook op:
International Institute of Political Murder
NTGent
Manifest van NTGent