Verloren vader (Theater Na de Dam)

Theater Na de Dam geeft elk jaar een opdracht aan een toneelschrijver voor een nieuwe theatertekst over de Tweede Wereldoorlog. Eerdere schrijvers waren o.a. Rik van den Bos, Rebekka de Wit en, afgelopen editie, Arnon Grunberg. Dit jaar zal de Belgische schrijver Tom Lanoye een nieuwe tekst schrijven voor Theater Na de Dam, getiteld Verloren vader.

Verloren vader gaat over Victor Schepens, een bejaarde WO II-verzetsstrijder, die al meer dan zestig jaar in Amerika woont, waar hij naam heeft gemaakt als hersenchirurg. Nu wil hij, sinds kort lijdend aan voortschrijdende dementie, nog een laatste keer zijn vaderland bezoeken. Hij zal geïnterviewd worden door twee jonge journalisten, en de afsluitende speech houden van de Bevrijdingsfeesten in de havenstad waar hij is geboren. De vragen van de journalisten drijven hem echter tot wanhoop en frustratie. Wat is er echt gebeurd, zoveel jaren terug? Hoe groot was zijn rol werkelijk? En waarom heeft hij, net als zovele anderen, de oorlogsburgemeester van zijn stad niet feller aangevallen? Die was immers, zo is vast komen te staan, rechtstreeks medeplichtig aan de gewelddadigste razzia’s en jodendeportaties. Wist Schepens daarvan? Zo ja: waarom heeft ook hij zo lang gezwegen? Is herdenking van het verleden mogelijk zonder verantwoording in het heden?

De gehele tekst tekst wordt op 4 mei om 21.00 uur in heel het land gelijktijdig door verschillende gezelschappen en theatergroepen voorgelezen.

Op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei om 21.00 uur zetten theatermakers en artiesten in heel Nederland zich in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Tijdens de negende editie van Theater Na de Dam spelen gelijktijdig meer dan tachtig voorstellingen die ieder op hun eigen manier betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog. Deze theatertraditie is uniek in de wereld en wordt mede ondersteund door Internationaal Theater Amsterdam.

Theater Na de Dam is een initiatief van de theatermakers en filosofen Jaïr Stranders en Bo Tarenskeen, die ook de programmering voor hun rekening nemen. In 2010 maakten zij zich zorgen over de afnemende zeggingskracht van de Nationale Dodenherdenking. Niet alleen komt de Tweede Wereldoorlog steeds verder van de huidige generaties af te staan, ook is het karakter van de herdenking zo algemeen en abstract geworden dat het stilstaan bij die tijd en de daarmee verbonden reflectie op onszelf afwezig dreigen te raken.

Theater is bij uitstek de plek om vragen en gedachten over de geschiedenis, oorlog en vrijheid levend, concreet en persoonlijk te maken. Het voordragen van toepasselijke toneelteksten na de Dodenherdenking was in de jaren zestig een bestaand gebruik. Theater Na de Dam pakt deze traditie op en zet haar op grotere schaal voort. Dat de behoefte aan verdieping gedeeld wordt is duidelijk: wat in 2010 begon in zeven theaters rond de Dam in Amsterdam is inmiddels uitgegroeid tot een landelijk fenomeen en een nieuwe, breed gedragen theatertraditie die uniek is in de wereld.