Lunchen met Liesbeth Coltof

Je bent de afgelopen tijd overladen met prijzen*, er is veel over je werk gesproken. Heb je nog iets nieuws ontdekt over jezelf of je werk?
“Ik wist wel dat mensen waarderen wat ik doe, maar niet dat die waardering zó groot is. Als je met z’n allen keihard hard aan het werk bent, ben je daar ook niet zo mee bezig.”

Wat waarderen mensen vooral?
“Toen ik begon was er eigenlijk geen jeugdtheater, nu is het een bloeiende theatertak met volwaardige producties en fantastische makers. Ik ben daar een beetje het symbool van geworden, dat heeft me wel verrast. Ik heb dat natuurlijk niet in mijn eentje gedaan, maar ik heb er wel een grote rol in gespeeld. Vooral door er steeds opnieuw aandacht voor te vragen en er aldoor maar over te praten Mijn verdienste is dat ik vrij extreem heb gezegd: ik ga niet op de knieën voor kinderen. Ik vind dat kinderen volwaardige producties verdienen. Met net zulke goede acteurs als in het volwassen theater, met net zulke goede decors en serieuze onderwerpen. Voor mij is er geen taboe op onderwerpen waarover je het kunt hebben met kinderen. Toen ik begon, veertig jaar geleden, was dat wel zo. Ik heb geleerd naar de maatschappij te kijken vanuit het perspectief van het kind, van de machtelozen, van degenen die niks te vertellen hebben. En me vervolgens af te vragen: wat zie ik dan eigenlijk?”

Welk moment in je carrière is je het meest dierbaar?
“Dat was toen ik met Huis aan de Amstel een voorstelling maakte in voormalig Joegoslavië. Daar kreeg ik mijn belangrijkste theaterles. Het was nog tijdens de oorlog. We speelden in de vluchtelingenkampen en ze vroegen of we ook kampen wilden bezoeken waar we geen voorstellingen speelden. Met het hele gezelschap werden we in een bus geladen en daar naartoe gereden. Ik voelde me een ramptoerist. In een van de kampen vertelden een man en zijn vrouw wat ze allemaal hadden meegemaakt, dat was heel aangrijpend. Ik heb daar een uur gezeten en al die tijd de handen van die vrouw vastgehouden. Aan het einde zei ik: ‘Ik heb er een raar gevoel over dat ik hier ben. Wat doe ik hier eigenlijk?’ Die man zei toen: ‘Als ik aan mijn buurman vertel dat mijn kind is doodgeschoten en mijn vee weg is, dan zegt hij: hou maar op, mijn moeder is niet meer teruggekomen en ik ben in mijn been geschoten. Wij praten niet meer over wat we hebben meegemaakt. En dan kom jij. Jij gaat zitten, je stelt vragen, je luistert. Dat is waarom je hier bent: om te luisteren.’ Dat ben ik nooit vergeten. Het is de grote leidraad geworden in mijn werk. Luisteren naar levensverhalen van anderen, en dat dan in jezelf laten klinken, kijken wat het met je doet.”

Je hebt wel eens gezegd dat jouw voorstellingen voortkomen uit boosheid of uit nieuwsgierigheid. Hoe was dat bij De Krijtkring?
“De Krijtkring komt voort uit boosheid over het grote verschil tussen mensen met bezit, en mensen zonder. Ik kan me daar ongelofelijk kwaad over maken. Maar vooral ook over de groeiende ongevoeligheid voor de ander. De Krijtkring draait vooral om één zin. Er is een revolutie gaande en de gouverneur wordt vermoord. Zijn vrouw vlucht en vergeet hun kind. Het is een gevaarlijk kind, want het is de erfgenaam. Mensen willen het vermoorden. Het keukenmeisje ziet het kind en wil er aan voorbij lopen, maar dan hoort ze een stem, die zegt: ‘Hoe kun je ooit nog van iemand houden als je nu dit kind niet redt.’ De voorstelling is een enorm pleidooi om elkaar te zien en voor elkaar te zorgen.”

Wat ga je na je afscheid doen?
“Ik ga meer lesgeven en regisseren in het buitenland. Daarnaast ben ik bezig met het oprichten van een stichting die 10Children gaat heten. Unicef brengt elk jaar een rapport uit over hoe het gaat met de kinderen in de wereld. Het gaat steeds beter, maar met de onderlaag van de kinderen gaat het steeds slechter. En juist voor die groep is er bijna geen aandacht. Met 10Children gaan we op tien plekken op de wereld voorstellingen maken met lokale mensen, op basis van de verhalen van deze kinderen. Het is een heel ambitieus project. In 2024 willen we al die voorstellingen laten zien op een groot festival in New York, samen met Unicef. Zodat deze kinderen een gezicht krijgen.”

* Coltof ontving de Amsterdamprijs voor de Kunst, de VSCD Oeuvreprijs en ze mocht namens het jeugdtheater de Prijs voor Kritiek in ontvangst nemen.

Fotografie: Teska Overbeeke

De allerlaatste voorstellingen van Liesbeth Coltofs De Krijtkring zijn vrijdag 30 november, zaterdag 1 en zondag 2 december te zien in Internationaal Theater Amsterdam.
Tijdens Een leven lang theater op zondag 2 december gaat Hanneke Groenteman in de Grote Zaal met Liesbeth Coltof in gesprek over haar lange carrière.