De kracht van de eindmusical
Column van Anne Lotte Heijink, hoofd van de afdeling Educatie & Interactie
Ik denk nog vaak terug aan mijn groep 8 musical. De voorstelling heette WOW en ging over een koninkrijk, een prins en een prinses en het hof daaromheen. Ik had voor het eerst een echt colbertje aan en had als kleermaker van de koning een meetlint om mijn nek. Hoewel ik verder niet meer zoveel weet van het verhaal, zit er soms opeens een liedje in mijn hoofd. Wat een spannende tijd was dat, de citotoets was afgerond, de uitslag nog niet binnen en we gingen aan de slag. Er waren heuse 'audities', daarna begon het leren van de tekst en uiteindelijk speelden we in het plaatselijke theater. Bijzonder om, hoewel je elkaar al jaren kent, toch nog nieuwe kanten van jezelf en van je klasgenoten te ontdekken. Maar ik denk ook nog vaak terug aan de arme meester die, met de nodige ervaring, dat 'even' moest gaan doen met 36 (!) leerlingen die nog nooit iets met theater hadden gedaan.
Mijn liefde voor theater ontstond dus ergens in groep acht, toen werd het eerste zaadje geplant. Tijdens mijn middelbareschooltijd stond ik nog wel eens op het podium, maar nam ik vooral plaats in het publiek. Nu, vele jaren later, bevind ik me op een plek en afdeling waar ik niet alleen dag in dag uit met theater bezig mag zijn, maar waar ik ook anderen kan meenemen in de magie van ons vak. Samen met de afdeling Educatie & Interactie zetten we ons in om zoveel mogelijk kinderen en jongeren in contact te brengen met theater. Belangrijker nog is dat we hen helpen hun eigen stem te vinden en te ontwikkelen, binnen de veilige haven van het theater. Theater fungeert als een spiegel die reflecteert en vervormt, die inspireert en confronteert. Het is een oefening in empathie, in het kunnen verplaatsen in een ander. Maar theater is ook een ontmoetingsplek, waar mensen op hetzelfde moment in dezelfde ruimte een ervaring delen. Deze verbinding streven we niet alleen na in de grote zalen, maar in elk contact dat we hebben met ons publiek, inclusief (en juist vooral) met de scholen die ons bezoeken.
In al onze programma's, van leerlingen uit groep 5 tot aan de enthousiaste amateurs die ons bezoeken, begeleiden we deelnemers door het artistieke proces en helpen we hen om hun eigen plek daarin te vinden. Maar juist in de groep acht traditie komt dit heel zichtbaar samen. Het is eigenlijk opmerkelijk dat de eindmusical bijna overal een vast onderdeel is van het laatste jaar op school, terwijl de aanloop daarnaartoe sterk kan verschillen.
-|-
Slechts enkele gelukkigen zitten op een school waar veel nadruk wordt gelegd op theater, waar de voorstelling echt samen met een vakleerkracht wordt gemaakt door en voor de specifieke groep. Vaak wordt er echter gekozen voor een bestaand script, met of zonder theaterervaring.
Hoewel ik destijds genoot van onze voorstelling, voelde het niet echt als een afsluiting van onze tijd op de basisschool, noch als een oprecht afscheid. Wij geloven dat er een andere manier is om het afscheid van leerlingen vorm te geven. Voor ons is het essentieel om leerlingen te benaderen als kunstenaars. Kunstenaarschap gaat niet alleen over het perfect uitvoeren van een dans of het briljant acteren. Voor ons gaat het om onderzoek, om het leggen van verbanden, om het bekijken vanuit verschillende perspectieven.
Om dit proces voor zowel leerkrachten als leerlingen toegankelijk te maken, hebben we de Theater Toolkit voor het basisonderwijs ontwikkeld. We willen zowel leerkrachten als kinderen de kans geven om het volledige artistieke proces te ervaren, in plaats van slechts een rol te spelen in een vooraf bepaald toneelstuk.
Een echt afscheid van de basisschoolperiode door een klas vol kunstenaars, die hopelijk over 20 jaar niet alleen met evenveel vreugde terugkijken op hun eindvoorstelling, maar zich ook herinneren dat ze als echte kunstenaars hebben mogen denken, onderzoeken en spelen.