Ik schilder Amsterdam

Een stralende wintermiddag. Zo een hele heldere. Midden in februari. Zo een typische februaridag die in een ongeduldige opwelling tegen de lente aan duwt. De stad neemt er volle teugen van. Nieuw-West in ieder geval. Dat weet ik want ik sta op het August Allebéplein in Slotervaart en ik heb tijd. Tijd om de tijd te nemen. Voor de kleine dingen. Of de grote. Het is maar hoe je het bekijkt. Een vrije dag in het verschiet. Goed voor een wandeling, wat dagelijkse boodschappen inslaan en een tube olieverf kopen. Witte olieverf. Die raakt altijd zo snel op. Dan kan ik beginnen aan m’n schilderij. Een schilderij met als onderwerp Nieuw-West. Misschien ook iets anders, ik denk er nog even over na. Voor de verf moet ik naar de kunstwinkel in het centrum. Het officiële centrum. Die in het midden van de stad. Maar nu ben ik hier, in Nieuw-West. Het centrum van m’n jeugd. Het centrum van m’n hart. Van urenlang buitenspelen tussen eindeloze perkjes en veldjes. Van grote gezinnen en geurige gerechten. Van drukbezochte moskeeën, kerken in geometrische gebouwen en een bosje munt op de pof. Het centrum van loodgieters, verpleegkundigen en buurtmoeders. Het centrum van bouwvakkers, schoonmakers en docenten. Een uitvalsbasis voor Amsterdammers die ervoor zorgen dat de stad elke dag weer op gang komt. Een onvermijdelijke slagader. Nee, zonder Nieuw-West geen Amsterdam. De heldere winterzon laat weten nog even te blijven hangen en ik besluit hetzelfde te doen, want ik heb tijd. Tijd om alles in me op te nemen tijdens een wandeling door de stad.

Als ik over het plein wandel voltrekt de dagelijkse bedrijvigheid zich om me heen. Een speelse peuter probeert in een huppelend pasje een moederfiguur bij te houden. Een jongeman helpt z'n oma met een zware tas. Dit moest het sobere deel van de stad voorstellen. Problematisch en gebrekkig. De groenteman voegt nog een extra krat tomaten bij de verzameling groenten die er al stond. Hij schreeuwt wat naar een collega. Aan de rand van het plein wordt druk gebouwd aan een modern appartementencomplex. Een van de velen die in de afgelopen jaren uit de grond zijn gestampt. Pal daarachter staat een naoorlogse portiekflat. Tussen de twee bouwwerken hangt een ongemakkelijk contrast. Net als de hipster die bij de Turkse groentewinkel een geschikte avocado uitzoekt. Meer en betere woningen voor de Amsterdammers in Nieuw-West. Toch? Ja, voor wie anders. Twee mannen in djellaba’s onderbreken hun gesprek over buitenlandse politiek om zich te buigen over de kratten fruit. Een paar appels worden kritisch gekeurd. 'Voor u 1 euro vijftig,' antwoordt de groenteboer als een van de mannen naar de prijs vist. ‘Yalah, vooruit,’ antwoordt de man. Een portemonnee wordt via een zijzak onder de djellaba vandaan getoverd. Het djellaba-tweetal verdwijnt met de appels uit het zicht. Dit moest het sobere deel van de stad voorstellen. Problematisch en gebrekkig. Opgroeiende in het stadsdeel merkte ik er niets van. Niets dreigends. Klachten over tochtende woningen, segregatie en gebrek aan cultuurvoorzieningen. Voor mij was het vooral thuiskomen. Een ongedwongen vervlechting van een hechte gemeenschap, decennialang gebouwd op een basis van gedeelde normen, waarden en ervaringen. Weinig cultuurvoorzieningen maar met een overvloed aan leven en op de Dam binnen een kwartier. Toen ik de klachten beter snapte werden de oplossingen al aangekondigd. Want zo is Amsterdam. Een stad die beslissingen overdenkt en het welzijn van haar bewoners vooropstelt. Een stad met hart voor haar mensen. Dat geloof ik. Dat wil ik geloven. Woningen en verschillende voorzieningen springen sindsdien dan ook als paddenstoelen uit de grond. Alles wat het stadsdeel nodig had. Maar met de veranderende gebouwen kleuren de mensen mee. Nieuwe gezichten voor in de nieuwe complexen. Met de stijgende woonlasten en de vertrekkende oude bewoners wil ik nog steeds geloven dat dit niet de bedoeling moet zijn geweest.

Tekst gaat verder onder de foto

Als ik m’n wandeling vervolg probeer ik te bedenken hoe het zou zijn om een bepaald deel van Amsterdam te moeten missen. Maar bij elke gedachte voelt het alsof er iets verloren gaat. Een orgaan. Een ledemaat. Nee, zonder de bewoners uit Nieuw-West geen Amsterdam. Daar geloof ik in. Zonder de overige Amsterdammers evenmin. De marktkooplui van plein 40-45 raken een gevoelige snaar. Met hun vlotte babbel en wereldse koopwaar. De verveelde taxichauffeurs aan de rand van het Leidseplein. Een straatmuzikant die met hartstocht begint aan een refrein. De slagerij aan de Javastraat bedient moeiteloos een mensenzee. Een oude koe wordt uit de sloot getrokken in het bruincafé. Die aan de Elandsgracht, midden in het bruisende Jordaan. Verderop kan een toerist geen woord van de buschauffeur verstaan. Ajaxsupporters overrompelen de Amsterdamse Poort en vanuit het Centraal Station drijft de pont naar het onbevangen Noord. Ergens in de stad wordt een pand gekraakt, een ziel vermaakt, een hart geraakt. 

Een ingetogen briesje blaast door de knokige takken als ik vanuit het August Allebéplein bij het Rembrandtpark aankom. De zon schijnt nog even enthousiast. Een vrouw met een tweetal Maltezers stopt met wandelen om geduldig te aanschouwen hoe de twee beestjes driftig met een tak in gevecht zijn geraakt. Een haastige fietser passeert ons. Voorovergebogen. Stevig getrap. Op een bankje tuurt een man de verte in terwijl hij z’n vingers om een blikje bier klemt. Aan de rand van de vijver wordt ijverig gekubbt door een groepje hippe jongelingen. Voor de plas in het midden van het park blijf ik even staan. Een eendenfamilie dobbert in een beheerst tempo langs terwijl het water de hemel een spiegel voorhoudt. In de verte klinkt het klaaglied van een vogel. Ik besluit een vijver te schilderen. Deze vijver. Mét de eendenfamilie. Een soort ode aan het Rembrandtpark. Het park achter de flat waar ik opgroeide. Het was net een enorme achtertuin. Via de ramen aan de achterkant van de woning kon ik de bomen in het park zien staan. Het park dat het gebied buiten de ring scheidt van het gebied daarbinnen. Een passage die lang twee verschillende werelden met elkaar verbond. Een soort magische doorgang. Een korte wandeling bracht je naar de andere kant. Een directe omslag in gebouwen, voorzieningen, mensen en sfeer. Nu lopen deze gebieden steeds meer in elkaar over. De wereld binnen de ring stroomt in zekere en onverstoorbare pas de buitenwijken in. Alsof het natuurwetmatig is bepaald. Ik wil m’n wandeling voortzetten maar besluit dat ik geen haast heb. Ik neem m’n tijd.

Tekst gaat verder

Als ik het park uitloop, vervolg ik via de Postjesweg m’n weg richting de Kinkerstraat. De drukte neemt toe naarmate ik de binnenstad nader. Fietsers kruisen elkaar massaal bij de groene stoplichten. Een kapper drukt een sigaret uit voor z’n kapsalon. Verschillende gezichten passeren elkaar in een vluchtig tempo. Aan de overkant wordt een tram gemist. Een jong stel nuttigt een broodje shoarma voor een eetzaak. Een vlotte koffietent opent net haar deuren. Een scootmobiel raast in een wilskrachtige vaart voorbij. De stad ontvouwt zich in een levendige lappendeken. Met aaneengeregen lappen in vurig rood en zachtblauw. Effen motieven en fleurige patronen. Stug katoen en verfijnd fluweel. Naadloos gestikt tot een volmaakt geheel. Even vergeet ik waar van alles beter kan en besef ik opnieuw de eindeloze weelde van m’n stad. En dan, als ik de kunstwinkel nader, weet ik het: ik schilder Amsterdam tijdens een stralende wintermiddag.