Woyzeck
Johan Simons ensceneert zijn Woyzeck in het midden van een circuspiste: de arena waar de personages hun laatste trieste show neerzetten. Steven Scharf als Woyzeck en Anna Drexler als Marie werden veelvuldig geprezen voor hun fysieke spel en zorgen voor een indrukwekkende voorstelling. In 2019 ging de voorstelling in première bij het Burgtheater in Wenen en nu haalt Simons de voorstelling naar Bochum met Scharf en Drexler opnieuw in de rollen van Woyzeck en Marie. Simons ontving voor Woyzeck een Nestroy, de belangrijkste theaterprijs van Oostenrijk.
Duur 100 min
Genre Theater
Taal Duits
Boventiteling Nederlands en Engels
Nederlandse première donderdag 20 april
Woyzeck
Woyzeck van Georg Büchner is een stuk dat Johan Simons altijd al heeft gefascineerd. Het is niet voor niks dat Simons het stuk al twee keer eerder ensceneerde: in 1992 bij Theatergroep Hollandia en in 2001 bij toen ZT Hollandia. Simons koos in zijn laatste versie voor een uiterst kunstmatige enscenering, waarbij de al fragmentarische tekst nog verder gefragmenteerd wordt.
Franz Woyzeck is soldaat en kapper, dienaar van de kapitein, maar vooral: onzeker bestaan, mishandeld wezen. Hij hoort steeds stemmen, vertoont duidelijke symptomen van schizofrenie. Een fanatieke dokter misbruikt hem voor dubieuze experimenten - Woyzeck mag alleen erwten eten, niets anders. Zijn zielige honorarium voor dit onsmakelijke dieet wordt betaald aan Marie, de moeder van zijn kind, die hem bedriegt met de tamboer-majoor. Wanneer Woyzeck dit ontdekt, vermoordt hij haar aan de oever van het meer met een mes en verdwijnt uiteindelijk in het water. Maar niet alleen Marie heeft hem verraden en vernederd, de hele maatschappij heeft Woyzeck op haar geweten.
Woyzeck is geen toneelstuk en toch zoveel meer dan een toneelstuk. Het is een weerbarstig stramien dat steeds nieuwe interpretaties toelaat. In de productie in Bochum is Woyzeck niet alleen een slachtoffer van de klassenmaatschappij en is zijn afstandelijke waarneming niet alleen een gevolg van ouderdom en ziekte. Voor Woyzeck is alles wat hij in de wereld waarneemt informatie. Hij neemt alles serieus. Deze innerlijke maalstroom van gedachten maakt hem gevaarlijk en kwetsbaar tegelijk.
Georg Büchner, die in 1836 aan Woyzeck begon, was zijn tijd ver vooruit. Met dit smalle fragment, dat pas in 1913 in première ging, deed de moderniteit zijn intrede in de Duitse toneelliteratuur. De tekst bevat hele continenten van menselijke afgronden, hemel en hel in een schaarse 27 scènes. Het gaat om niets minder dan de volledige deformatie van de mens tot een dier. Johan Simons brengt Büchners baanbrekende fragment naar het toneel van het Schauspielhaus met Steven Scharf als Woyzeck en Anna Drexler als Marie.
In de pers
nachtkritik.de
Johan Simons verplaatst het stuk naar de circuspiste. Deze constellatie geeft de tekst geheel nieuwe facetten en mogelijkheden. Het is ook opmerkelijk hoe precies het ensemble samenspeelt, hoe elk personage zijn ruimte heeft. De productie onthult de diepgewortelde logica van de menselijke psyche, die in werkelijkheid weinig te maken heeft met logica, met rationaliteit. Het is een avond die blijft hangen.
Wiener Zeitung
Je krijgt het gevoel deel uit te maken van iets unieks.
Johan Simons
Regisseur Johan Simons ontving in 2019 in Wenen een Nestroy, de belangrijkste theaterprijs van Oostenrijk. Simons won in de categorie Beste regisseur voor zijn Woyzeck met ‘griezelige vervreemding’.
De winnende regie ging in april 2019 in Wenen in première, als coproductie van het Burgtheater/Akademietheater en Schauspielhaus Bochum. Het was al de derde keer dat Simons het stuk van Georg Büchner regisseerde.
Simons koos in zijn laatste versie volgens de jury voor een uiterst kunstmatige enscenering, waarbij de al fragmentarische tekst nog verder gefragmenteerd werd. Hij zag ook af van schreeuwerige make-up en circusmuziek, terwijl je toch nog kon begrijpen dat de types hun laatste trieste show neerzetten.
In 2004 won Simons al een Nestroy voor zijn regie Elementarteilchen, gemaakt bij het Schauspielhaus Zürich.
Credits
van Georg Büchner
regie Johan Simons
Marie: Anna Drexler
Dokter: Martin Horn
Tambourmajor: Guy Clemens
Kapitein, deurwaarder: Jordy Vogelzang
Grootmoeder, Käthe: Lukas von der Lühe
Een coproductie van Schauspielhaus Bochum en Burgtheaters Wien